


 
 
1996-02-29
 En komputila reto, datumpeco transmetata en la 
kanala tavolo; t.e. pakaĵo de la reta 
tavolo post enkapsuligo. Kp datagramo.
 En komputila reto, datumpeco transmetata en la 
kanala tavolo; t.e. pakaĵo de la reta 
tavolo post enkapsuligo. Kp datagramo. 
Angle: frame 
France:  cadre, schéma (1); trame 
Germane:  Frame; Rahmen, Datenübertragunsblock, DÜ-Block 
Ruse: фрейм (1); кадр, конверт; рабочая 
секция; рамка 
1998-03-21
Speco de energi-dependa memoro, en kiu la registraĵoj post kelka tempo kadukiĝas kaj sekve necesas periode ilin refreŝigi.
Angle: dynamic memory 
France:  mémoire dynamique 
Germane:  dynamische Speicher 
Ruse: 
динамическая память 
1996-02-29
 Maniero aranĝi objektojn 
(ekz-e fenestrojn) sur la ekrano tiel ke neniu kovru parton de alia.
 Maniero aranĝi objektojn 
(ekz-e fenestrojn) sur la ekrano tiel ke neniu kovru parton de alia. 
Angle: tiling
1999-03-31
En Paskalo, rezervita vortosimbolo prezentanta kajon.
Angle: and 
France:  et 
Germane:  und 
Ruse: и 
1996-02-29
En la pliopo de la homaj lingvoj (kaj ankaŭ en Esperanto) la konjunkcio aŭ estas plursenca:
Angle: and/or, inclusive 
or 
Ruse: логическая сумма, включающее 
ИЛИ 
1998-03-07
Portebla komputilo, kies dimensioj (kaj komputivo) estas inter tiuj de tekkomputilo kaj poŝkomputilo — do, proksimume kiel kajero aŭ A5-folio; ekz~-e Cassiopeia FIVA (23×20×2 cm, maso 990 g).
Rim.  La vorton «kajerkomputilo» proponis Tani 
Hiroyuki en s.c.e. (2002-04-22, Message-ID: 
 Angle: subnotebook  2002-07-30 
 Noto. La radiko 
kaj- havas ankaŭ aliajn sencojn [PIV1]: 
 Angle: conjunction  1996-02-29  «… 3 Trovi kvanton, per 
aritmetiko, matematikaj tabeloj aŭ maŝinoj, el aliaj donitaj kvantoj: … 
kalkuli la distancon inter la tero kaj la suno; … 4 Operacii per 
nombroj, literoj aŭ aliaj matematikaj simboloj, por trovi alian serĉatan 
nombron aŭ matematikan esprimon» [PIV1].  Angle: calculate, reckon; count  1996-02-29  Angle: calculator  1998-04-10  La koncepto pri 
dedukta sistemo kapabla generi ajnan komputeblan aron da vortoj estas 
ŝuldata al Post (1943).  Angle: calculus 
 1996-02-29  Subvariablo, speco de variablo, esprimo indikanta kampon de rikordo. En Paskalo 
kampatingo havas la formon de rikorda variablo (la bazo) sekvata 
de punkto (la kampopunkto) sekvata de la nomo de la kampo: 
 Tiele, al la variabloj, 
difinitaj en la rikorda ekzemplo (Rikordoj en Paskalo), oni povas 
apliki kampatingojn: 
 La lasta kampatingo implicas, ke 
bildeto.f=cirklo.  Angle: field designator  1996-02-29 
 Rekursia nocio, uzata en Paskalo por difini rikordotipon. Kamplistoj povas ingiĝi tra okazoj rikordaj.  Angle: field list 
 1996-02-29  Angle: field  1996-02-29  Angle: data link layer  1996-02-29  Specialcela procesoro plenumanta eneligon inter la ĉefmemoro kaj periferiaĵo.  Angle: (input-output) channel 
 (2) kanal*o 
(komunikada) —  Aparataro realiganta sendependajn datumtransmetojn de sendilo al ricevilo per 
fizika lineo (unu lineo povas priservi multajn 
kanalojn).  Angle: channel (unudirekta), circuit (ambaŭdirekta) 
 Maksimuma amplekso de datumoj trakteblaj per komputa ekipaĵo: la kapacito 
de memororgano (ĉefmemoro, datumportilo) indikas kiom da signoj (aŭ bajtoj) ĝi 
povas samtempe enteni; la kapacito de kanalo estas 
maksimuma nombro de bitoj, kiujn ĝi kapablas 
transmeti dum tempounuo (vd baŭdo, traigivo); la kapacito de ĉelo estas ĝia longo (la nombro de bitoj).  Angle: capacity; bandwidth 
 1996-02-29  Noto. En verkado, la formo kapeto estas oportuna. Sen 
plia precizigo kapo aspektas komike (ekz-e, en la ofta «stirado de 
kapoj»); magnetkapo ne ĉiam estas ĝusta (ĉu la kapetoj de Turinga aŭtomato estas magnetaj?), 
lega-skriba kapo estas embarase longa. La uzo de -et por 
neprigi la terminecon laŭas la respondan rusaĵon; evidente, la funkcio de 
-et en tiu derivaĵo proksimiĝas al tiu de -um. 
 Angle: read/write head  1996-02-29  Angle: face 
 1996-11-05  Registri surekranigitan bildon (la tutan ekranon aŭ ties areon); ekz-e en Vindozo 
la klavo PrintScreen (printu ekranon) enpoŝigas la tutan ekranon, kaj tio ebligas elpoŝigi ĝin aliloke ekz-e en grafika redaktilo. La rimedo por fari tion estas 
bildokaptilo; la rezulto, kaptaĵo.  Angle: 
capture, snapshot  1996-11-23  Estu a subaro de baza aro 
b; tiam karakteriza funkcio de a rilate al b estas 
tia ka: b→{ 0, 1 }, ke 
 ka(x) = SE x∈a TIAM 1 ALIE 0  La 
nocio «karakteriza funkcio» servas i.a. por difini decideblajn arojn. Kp svaga aro.  Angle: characteristic 
function  1996-02-29  Bulea vektoro (bitĉeno) prezentanta aron el finia universo. Se la universo konsistas el n 
elementoj e₁, e₂,…,en, tiam ajna aro A 
prezenteblas per n-bita vektoro kies i-a elemento veras SSE 
ei∈A. Per karakterizaj vektoroj oni povas realigi 
paskaleskajn artipojn en Ada, kiel estas farite en 
ekzempla pakaĵo (Genera 
programpeco en Ada).  Angle: characteristic vector 
 1996-02-29  Noto. Mankas konvinkaj ekzemploj por pruvi, ke la pli simpla 
kaj fundamenta signo ne sufiĉas. Iuj pretendas, ke karaktro estas la 
interna prezento de signo (do, kodono; cetere, tiuj samaj personoj kutime emas uzi 
«diĝito»n kun signifo nedistingebla disde ilia «karaktro»); por aliaj 
(ekz-e R. Eichholz) karaktro estas videbla signo. Ni opinias la vorton 
«karaktro» superflua, malbela kaj malpli produktiva ol signo (kp 
karaktraro — signaro); tamen iuj fakuloj ĝin preferas. 
 1996-02-29  Por finia sekvenco da aroj 
A₁, A₂, …, An ĝia Kartezia [PIV1] produto, simbole 
 A₁×A₂×…×An  estas la 
aro de ĉiuj n-opoj (a₁, a₂, …, an), 
kies ai∈Ai por ĉiuj 1≤i≤n. 
 Angle: Cartesian product 
 1996-02-29 
 Parto de kartujo en kiun oni instalas cirkvitkarton. Kartingo havas foldojn kaj 
kontaktaĵojn.  Angle: card slot, socket 
 1996-02-29  Vd trukarto, cirkvitkarto.  Angle: card; board 
 1996-02-29  «4 Cilindra ujeto, entenanta produktaĵon kaj enmetota en la 
koncernan aparaton: inka kartoĉo por fontoplumo; kartoĉo por 
fandogardilo» [PIV1].  Noto. La nocio esence proksimas 
tiun de kasedo; mi prefere uzas «kartoĉo»n kiam 
temas pri likva aŭ pulvora konsumaĵo — 
ekz-e pri farbopulvoro por lasera printilo, — kaj «kasedo»n, pri 
protekta skatoleto de magneta rubando ktp.  Angle: cartridge 
 1996-02-29  Kartingaro, parto de ĉasio en kiun 
oni instalas cirkvitkartojn. Kartujo havas 
konduktilaron, interkonektantan la kartojn. Kp ĉefkarto.  Angle: card cage 
 1996-02-29  Ω Disciplino de vicigo laŭ kiu la procezoj ricevas po temponon laŭ antaŭfiksita cikla ordo. Kp prioritata vicigo.  Angle: 
round robin  1999-12-11  Ujo destinita por protekti kaj pli facile manipuli 
enkonstruitan datumportilon aŭ 
aranĝaĵon, ekz-e kasedo de magneta rubando, de magneta disko aŭ lumdisko, 
de integra cirkvito, de printila 
inkrubando. Kp kartoĉo.  Noto. 
«Kaseto» evitindas pro la kalembura misanalizeblo «kas·eto». 
 Angle: cartridge, cassette  1996-02-29  Principo de modulema programado, laŭ kiu ĉiu modulo disponigas abstraktaĵojn, detalojn de 
kies realigo oni ne nur rajtas, sed eĉ devas kaŝi kontraŭ la klientoj 
(kontraŭ la uzantaj moduloj). Tio faciligas vartadon de la programaro, ĉar la manipulado de la 
kaŝitaj detaloj estas farebla nur per la rimedoj de la enkapsuliganta 
modulo; kaj krome, tio ebligas pli facilan modifadon de la realigo, kiun oni rajtas fari sendepende je la 
ceteraj moduloj. Kp enkapsuligo. 
 Angle: hiding  1996-02-29  Ω 
Dosiero kies nomon la rimedoj por ekzameni dosierujojn normale ne aperigas en 
la listoj de ties anoj; ekz-e, en Unikso, la dosieroj  kies nomo komenciĝas 
per punkto: .emacs, .profile, .login  (do, konsistas el nura finaĵo) ktp; en aliaj operaciumoj tian konduton 
povas regi speciala dosieratributo.  Angle: dot file, hidden file 
 2003-07-17  Relative negranda rapidega 
memoro (plurfoje pli rapida ol la ĉefmemoro) uzata kiel bufro inter la ĉefmemoro kaj procesoro. En la kaŝmemoron trafas la 
statistike plej ofte (kaj «dense») uzataj datumoj kaj provizoraj rezultoj 
de la operacioj. Vd memorhierarkio.  Noto. La 
angla termino laŭvorte signifas «kaŝejo», «ekspedicia tenejo». La 
metaforo per si mem ne estas tre elvokiva (kvankam la kaŝmemoro ja estas io 
kaŝita disde la uzulo), sed espereble helpos la proksimeco de la 
sonformo.  Angle: cache (storage) 
 1996-02-29 
 Rim.  La formo dosierujo estas preferinda, se temas 
pri hierarkia (arba) aranĝo; tiam katalogo estas indekso de aparta dosierujo (kaj komando eliganta 
la respondan nomliston); male, en «plataj» dosieradministriloj (kie ĉiuj 
dosieroj apartenas al unu sama nivelo) oni ofte preferas la vorton 
«katalogo» ol «dosierujo»n.  Angle: catalog, catalogue 
 1996-02-29  2005-07-10  1996-09-06  Mallongigo de kilobajto; 1 Kbajt = 1024 bajt. (Vd kilo-.)  Angle: Kbyte 
 1996-02-29  Mallongigo de kilobito; 1 Kbit = 1024 bit. (Vd kilo-.)  Angle: Kbit  1996-09-06  Simile pri mikroprogramaro. 
 Angle: kernel (1,2), nucleus (2) 
 1998-08-06  Rimedo per kiu aplika programo aŭ skripto postulas servon de (la kerno de) operaciumo, 
precipe tiujn disponeblajn nur en privilegia reĝimo.  Angle: system 
call, supervisor call 
 1998-08-01  Metaforo uzata por priskribi la 
ciferecan universon formatan de komputilaj 
retoj (kaj precipe de la Interreto), 
«Retlando». Iam en la Reto aperis «Deklaro pri la sendependo de 
Kiberkosmo».  Noto. De fikcia termino inventita de 
William Gibson en lia romano «Neuromancer».  Angle: cyberspace 
 1996-02-29  «cibernetik·o  Noto. 
Malgraŭ la granda aŭtoritato de PIV1, konsiderinda pliopo de esperantistoj 
preferas kibernetikon ol cibernetikon; tiu prefero havas eĉ 
teorian pravigon [Rei87]: 
 Angle: cybernetics 
 1996-02-29  Malgraŭ la normoj, en 
komputado tiu obloprefikso kutime signifas 
1024 (t.e. 210): kilobajto, kilobito (mallonge: 
Kbajt, Kbit). Por apartigi la «duuman» prefikson oni plej ofte 
skribas ĉefliteran K; alia eblo estas «Kibajt», «Kibit».  1996-09-06 
 Mezurunuo de memorkapacito, 1024 bajtoj (Kbajt, Kibajt). 
 Angle: kilobyte 
 1996-02-29  Mezurunuo de memorkapacito, 1024 bitoj; mallonge «Kbit» (Kibit). 
 Rim.  Se temas pri datumtransmeto, ofte estas subkomprenata 
«dekuma milo»: 1 kbit/s = 1000 bit/s. 
 Angle: kilobit  1996-02-29 
 La ĉefa Slavona alfabeto, tradicie (kaj eble, malĝuste) 
atribuata al s-ta Cirilo (Konstanteno la Filozofo, m. 869-02-14 en Romo). Kp 
glagolico.  El kirilico devenas la naciaj skriboj (literoj Cirilaj) de la ortodoksaj slavoj 
(ĝis 1860, ankaŭ de la rumanoj) kaj de kelkaj neslavaj popoloj de 
eks-Sovetio.  Kirilico plu estas uzata en la tekstoj de ortodoksa kulto, 
historiaj kaj filologiaj; la nuna formo de la literoj estas ŝuldata al la 
reformo de Petro la Granda (1708), kiu enkondukis t.n. «civilan tiparon» 
(ruse «гражданский шрифт, гражданка»), 
proksimigitan al la klasika fasono. 
 Angle: kirillitsa, Cyrillic writing 
 1996-04-06 
 Premi (klavon, butonon de muso) kaj 
relasi (ekz-e por elekti).  Noto. 
«Klaki» estas netransitiva; la transitiva formo estas «alklaki». Oni povas «alklaki piktogramon» (klaki sur la piktogramo). 
 Angle: click 
 1996-02-29 
 Tipara familio en kiu ĉiuj tiparaj fasonoj estas derivitaj el unu klasika fasono baza. Kvankam la kursivo en klasika familio tradicie havas iom 
apartan desegnon, tamen ankaŭ ĝi kutime estas harmoniigita kun la ceteraj 
fasonoj. Oni distingas diversajn specojn de la klasikaj familioj (vd sub tipara stilo).  Angle: roman 
 1996-02-29 
 Noto. En paleografio kaj en la germana, rusa, 
ĉeĥa, pola kaj pluraj aliaj lingvoj klasika fasono estas nomata 
«antikva», ĉar en la unuaj jarcentoj post la invento de la presarto ĝi 
estis uzata por originallingvaj eldonoj de la greka-latinaj antikvaĵoj, 
kontraste al la tiamaj «literoj modernaj» (tiuj estis la Mezepokaj 
stiloj, ekz-e la «gotika» frakturo). Fakte 
klasika fasono ne estas Romia: ĝiaj ĉefliteroj havas la formon de la literoj el la 
antikvaj monumentaj ŝtonsurskriboj, kaj la etliteroj sekvas la Karolidan minusklan skribon; 
ĝi ne estas romanika (angle Romanesque architecture, style); 
kromajn konsiderojn vd sub Rom(an)a 
fasono. En la PIV1-a listo da «tipoj» aperas kaj «antikva», kaj 
«romana», tamen sub «antikva» mankas koncerna difino. La formon 
«antikva» ni malpreferis pro eventuala konfuzo kun la angla old 
black (kiu estas ĝuste la malo, vd gotika) 
aŭ old face, antiqua face (kiuj estas tre specialaj okazoj, vd tipara stilo). La adjektivo klasika 
feliĉe kombinas la ideon pri «normala formo» kun tiu pri la greka-latina 
antikveco.  Angle: roman type 
 1996-02-29  En objektema programlingvo, esprimilo 
servanta por difini kaj generi (krei, vd konstruilo) 
objektojn. La nocio «klaso» proksimas al abstrakta datumtipo, tamen klaso krome 
implicas hierarkion, heredadon; ĝuste tiu lasta, ebliganta aranĝon de 
la objektoj en disajn klasojn, subklasojn, subsubklasojn ktp (t.e. 
klasadon) motivas la terminon «klaso» kaj sekve «objekto» 
(elemento de klaso). Klaso estas realigata per speco de rikordo kaj aro da proceduroj («metodoj»). Unue 
klasoj aperis en SIMULA, poste ilin adoptis 
SMALLTALK, C++, Ĝavo.  Angle: class  1996-02-29  «La vico de la klavoj de aparato aŭ instrumento: klavaro de 
orgeno» [PIV1]; eniga organo de 
komputilo, esence simila al tajpila klavaro. Premante klavon, la uzulo enkomputiligas la koncernan signon, por datumregistrado aŭ komputilstirado. 
Klavaro ofte estas konektita al ekrano, sur kiu 
estas montrata la eĥo de la enigataj datumoj. 
 Angle: keyboard 
 1998-09-06  En dialogo, komando 
ekigata per klavkombino (ekz-e Alt+litero), sen viziti menuojn. Klavkomando oportunas por uzulo akirinta la necesajn rutinojn en dialogo kun la 
koncerna sistemo, kiam la menuaj komandoj komencas tedi onin. 
 Angle: hot key  1998-08-02  Laŭ PIV1, 
 Angle: key 
 1996-02-29 
 Speco de borno; laŭ PIV1, 
 Angle: terminal  1996-02-29  Komputa 
sistemo en kiu administrado de datumoj estas apartigita disde la 
programoj uzantaj ilin. Ekz-e servilo povas esti 
centra datumbazo, rezidanta en komputilego, kaj kliento, uzula programo, kiu laŭbezone faras informmendojn al la servilo.  Angle: 
client-server architecture  1996-10-12  Angle: client  1996-02-29  Estas donitaj 
sendirekta grafeo kaj entjero n>1; 
ĉu en la grafeo estas n verticoj tiaj, 
ke ĉiuj du inter ili estas najbaraj? (Tia subgrafeo nomiĝas «n-kliko».) La 
problemo estas NP-kompleta kaj koncernas la 
kolornombron de la grafeo. 
 Noto. Kp «klik·o … 2 Ekskluzivema 
partieto da malicaj personoj, kunligitaj por subfosado kaj kalumniado» 
[PIV1].  Angle: clique problem  1996-02-29  Situacio kiam risurco bezonata por unu procezo estas okupita de alia procezo, atendanta 
la unuan (vd kunrulo). Se neniu el la procezoj 
cedas la risurco(j)n, la komputado ne povas pluiri. Klinĉo estas speco de eraro en paralela programado. Ekzistas metodoj por 
eviti klinĉon aŭ garantii maleston de klinĉo.  Noto. 
«Klinĉo» estas sporta termino: ĉirkaŭpreno en bokso aŭ lukto. 
 Angle: deadlock, deadly embrace 
 1996-02-29  Ekzakta kopio de aparataro aŭ programaro, realigita laŭ dokumentaro aŭ per retroprojektado. Kutime implicas malpli 
grandan prezon.  Angle: clone  1997-12-01  Ofte kluzo servas por konekti lokan 
reton al komputilego. Tia kluzo estas 
realigata en formo de adaptilo, havanta krome 
la funkciojn de normala interfaca cirkvitkarto. Tian karton oni instalas en personan komputilon aŭ laborstacion plenumantan la rolon de komunika 
servilo.  En Internet oni ofte uzas la respondan anglan vorton 
kiam temas pri Interreta enkursigilo. 
 Angle: gateway, protocol converter 
 1996-02-29 
 Profesoro de la Stanforda Universitato, 
Usono, naskita 1938, aŭtoro de Teĥo, inventinto 
de atributaj gramatikoj, unu el la 
iniciatintoj de komplikteorio.  Lia 
hejmpaĝo: http://www-cs-faculty.stanford.edu/~knuth/.  1996-02-29 
 kaj·o [Rei87], Bulea multipliko —  Bulea operacio, signata en programlingvoj 
per & (vd komerca «kaj»), 
and; por tiu lasta anglaĵo la natura esperantigo estus KAJ. Kajo veras 
SSE veras ĉiuj ĝiaj argumentoj.
 Bulea operacio, signata en programlingvoj 
per & (vd komerca «kaj»), 
and; por tiu lasta anglaĵo la natura esperantigo estus KAJ. Kajo veras 
SSE veras ĉiuj ĝiaj argumentoj.  
kaj*o 
 
Surbaze de tio iuj kritikas la terminon «kajo» (kies eblon tamen aŭtomate 
garantias la vortokreaj reguloj de Esperanto) kaj preferas la latinidan «konjunkcio»n; vd tie, kial tio estas pli 
malbona.  
Kaj·o. Roma virnomo.
Ruse: логическое 
умножение, конъюнкция 
 kalkul*i —
Ruse: вычислять 
 kalkul·il·o [KKV, Pfei] — 
 
Ruse: калькулятор 
 kalkul·o — 
 
La koncepto pri kalkulo estas precizigo de la intuicia nocio pri indukte 
(rikure) generata aro. Specialaj tipoj de kalkulo estas uzataj por difini 
algebrajn strukturojn (grupojn, subgrupojn ktp), 
formalajn lingvojn (genera gramatiko). Tiu koncepto estas same 
fundamenta, kiel la koncepto pri algoritmo; 
cetere, la klaso de la aroj difineblaj per kalkulo, koincidas kun la klaso de 
la komputeblaj aroj.
France:  calcul 
Germane:  Kalkül 
Pole:  rachunek 
Ruse: исчисление 
 kamp·ating·o 
—   kampatingo = [variablo "."] nomo.
    z.re 
   jubileo.monato 
   bildeto.diametro
 
 kamp·list·o —
Ruse: список полей 
 kamp*o [KKV] — 
 
 Komuta korpo.
 Komuta korpo. 
Ruse: поле 
 kanal·a tavol·o, kanala nivelo —  Parto de la septavola etalona modelo (vd tie).
 Parto de la septavola etalona modelo (vd tie). 
Ruse: канальный 
уровень 
 (1) kanal*o — 
France:  canal 
Germane:  Kanal, Eingabe-Ausgabe-Kanal 
Ruse: канал 
ввода-вывода 
France:  canal 
Germane:  Kanal, Übertragungskanal, 
Nachrichtenkanal
Ruse: канал связи  
 kapacit·o [PIV1, KKV] — 
Ruse: ёмкость; пропускная способность 
 kap*et·o [RTA84], kapo — 
 
Ruse: головка 
чтения-записи 
 kap*o — La reliefa parto de prestipo, kiu havas la formon de la signobildo.
 La reliefa parto de prestipo, kiu havas la formon de la signobildo. 
France:  oeil 
Germane:  Kopf 
Pole:  oczko 
Ruse: головка, рельеф; 
очко 
 kapt*i 
—
Ruse: снять (картинку), 
сделать снимок экрана 
 karakteriz·a funkci·o, indika funkcio 
— 
Ruse: характеристическая функция 
 karakteriz·a 
vektor·o —
Ruse: шкала 
  karaktr·o [SPIV] —
 karaktr·o [SPIV] — 
 Kartezi·a 
produt·o — 
France:  produit cartésien 
Germane:  kartesisches Produkt 
Ruse: Декартово 
произведение, прямое произведение 
 kart·ing·o —
France:  facette, slot 
Ruse: разъём, 
позиция 
kart*o 
—
Ruse: карта; плата 
 kartoĉ*o [Jel] — 
France:  cartouche 
Germane:  Kassette 
Ruse: картридж, 
кассета 
 kart·uj·o —
Germane:  Kartenchassis 
 karusel·o —
Ruse: карусель 
 kased·o [SPIV], kaseto 
[PIV1] — 
Ruse: кассета, 
картридж 
 kaŝ*ad·o —
Ruse: скрытие, 
упрятывание 
 kaŝ·it·a dosier·o —
Ruse: скрытый файл 
 kaŝ·memor·o —
France:  antémémoire 
Ruse: кэш 
 katalog*o —
Ruse: каталог, справочник 
 
kaz·a ordon·o —
 
 Kb —
 Kb — 
 Kbajt —
Pole:  Kbajt 
Ruse: Кбайт 
 
Kbit —
Ruse: Кбит 
 kern*o [EKV, Jel] — 
 
 Estu grupoj A kaj B, kaj 
h: A→B estu homomorfio. La plena 
fontaĵo de la neŭtra elemento de B estas 
subgrupo kiun oni nomas la kerno de h kaj signas Ker h.
 Estu grupoj A kaj B, kaj 
h: A→B estu homomorfio. La plena 
fontaĵo de la neŭtra elemento de B estas 
subgrupo kiun oni nomas la kerno de h kaj signas Ker h. 
 En operaciumo, la plej malalta (la plej interna) 
nivelo administranta la disponigon de aparataj risurcoj al la ceteraj partoj de la operaciumo kaj 
al la taskoj rulataj per ĉi tiu. Uzulo atingas la kernon per ŝelo kaj utilaĵoj.
 En operaciumo, la plej malalta (la plej interna) 
nivelo administranta la disponigon de aparataj risurcoj al la ceteraj partoj de la operaciumo kaj 
al la taskoj rulataj per ĉi tiu. Uzulo atingas la kernon per ŝelo kaj utilaĵoj. 
France:  noyau 
Germane:  Kern 
Ruse: ядро 
 
kern·o·vok·o —
France:  appel de système d'exploitation 
Germane:  Systemaufruf 
Ruse: обращение к 
системе, функция ОС 
 kiberkosm·o —
France:  cyber(e)space, Cybérie 
Ruse: 
киберпространство 
 kibernetik·o [SPIV] 
—  Scienco pri la regado kaj interkomunikado ĉe la 
aŭtomataj organismoj, memregantaj meĥanismoj kaj relajsodirektiloj 
unuflanke, ĉe la estuloj kaj homkomunumoj aliflanke» [PIV1]. Vd komputoscienco, operaciesploro.
 Scienco pri la regado kaj interkomunikado ĉe la 
aŭtomataj organismoj, memregantaj meĥanismoj kaj relajsodirektiloj 
unuflanke, ĉe la estuloj kaj homkomunumoj aliflanke» [PIV1]. Vd komputoscienco, operaciesploro.  
la termino apartenas al aro de vortoj kiuj neniam estis en la Latina lingvo, 
sed kiujn oni en la moderna tempo prenis rekte el la greka lingvo. Tiajn 
vortojn mi volas nomi PGR-vortoj (pure grekaj vortoj). En PIV1 troviĝas la 
jenaj PGR-vortoj: kerato, kino, kinematiko, kinematografo, kinestezo, 
kineta, kinezo. La formo cibernetiko do estas escepto de la regulo 
ke PGR-vortoj ne ŝanĝas k al c. 
 
Fake la termino «kibernetiko» jam delonge eksmodiĝis kaj nun estas 
bezonata precipe por traduki nomojn de institucioj (ekz-e TAKIS), en fantasto 
(kiberkosmo) ktp. 
Ruse: кибернетика 
 kilo- [PIV1] — 
 kilo·bajt·o, kibibajto — 
France:  kilo-octet 
Ruse: килобайт 
 kilo·bit·o 
—
Ruse: килобит 
 kirilic·o —
Germane:  Kyrilliza, kyrillische Schrift 
Pole:  cyrylica 
Ruse: кириллица 
 klak*i [Pfei] 
— 
France:  cliquer 
Ruse: ткнуть 
 klasik*a famili·o —
Germane:  Antiqua 
Ruse: антиква 
 klasik*a fason·o, romana tipo 
[PIV1] —  Tipara fasono en kiu la 
signobildoj estas rektaj, kontrastaj kaj 
havas serifojn; do tia, kian havas ĉi tiuj 
vortoj. Kp senserifa, kursivo; rekta 
fasono.
 Tipara fasono en kiu la 
signobildoj estas rektaj, kontrastaj kaj 
havas serifojn; do tia, kian havas ĉi tiuj 
vortoj. Kp senserifa, kursivo; rekta 
fasono. 
Germane:  Antiqua 
Itale:  caratteri romani, tondo 
Ruse: антиква 
 klas*o —
Ruse: 
класс 
 klav*ar·o 
—
France:  clavier 
Germane:  Tastatur, Tastenfeld 
Ruse: 
клавиатура 
 klav·komand·o, tuja klavaĵo, tujaĵo, kurtaĵo, 
fulmoklavo [Ĉapelilo] — 
Ruse: акселератор, 
горячая клавиша 
 klav*o — 
 
Vd bremso, funkcia 
klavo, klavaro, makroklavo, prembutono, sagoklavo, senpaŝa klavo.  
France:  clé, touche 
Germane:  Drucktaste 
Ruse: клавиша 
 klem·o — 
☇ Fiksilo, kiu per makzelpremo aŭ ŝraŭbturno kunkonektas konduktilon al 
aparato aŭ parto de aparato. 
 
Ruse: зажим, клемма 
 klient·a-serv·il·a 
arkitektur·o —
Ruse: архитектура 
клиент-сервер 
 klient*o [Jel] — 
 
Ruse: клиент 
 
klik·problem·o —
 klinĉ·o [Kra83], 
interatendo [Pfei] — 
France:  étreinte fatale 
Germane:  gegenseitige Blockierung, Totalblockierung, 
Systemblockade, Verklemmung 
Ruse: тупик, взаимная 
блокировка, клинч 
 klon·o [PIV1] — 
 kluz*o — Interfaco 
destinita por konekti du komputilajn 
retojn. Kontraste al ponto, kluzo estas 
«videbla» al la retanoj. Diversaj diferencoj povas neprigi aplikon de 
kluzo, ekz-e malsama adresado en la retoj; malsamaj pagmanieroj; la neceso 
adapti la retajn protokolojn je transporta, 
seanca, prezenta aŭ aplika nivelo.
 Interfaco 
destinita por konekti du komputilajn 
retojn. Kontraste al ponto, kluzo estas 
«videbla» al la retanoj. Diversaj diferencoj povas neprigi aplikon de 
kluzo, ekz-e malsama adresado en la retoj; malsamaj pagmanieroj; la neceso 
adapti la retajn protokolojn je transporta, 
seanca, prezenta aŭ aplika nivelo. 
France:  passerelle 
Hispane:  pasarela 
Ruse: шлюз 
 Knuth (legu «Knut», angle 
Donald Ervin Knuth) —  
  
 
